متن زیر دیدگاه شخص خودم است تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

لطایف:

1-دانی

2-عالی

دانی یا پست: هر گونه سخن هزل و هجو و مسخرگی و استهزا را گویند که موجب تخریب روح و جان ادمی می گردد و هدفش صرف خنداندن مردم است و البته مخاطب خاص خود را می طلبد. این نوع سخنان موجب ایجاد خواطر در انسان میگردند که بزرگترین فاجعه است و انسان را از یاد خدا غافل میکند و در واقع از بزرگترین موانع رسیدن به قرب الهی است و موجب عدم تمرکز و متلاشی شدن ذهن می گردد. بارزترین نمونه این نوع گفتارها تحت عنوان "جوک" میباشد و چون اغلب انسانهای جدی و وارسته ، لطیفه را مترادف با جوک می دانند بشدت ان را طرد میکنند.

عالی: این نوع لطایف همه خوبند و بازخورد منفی در انسان ایجاد نمیکنند، منتها مراتبی دارند:

الف- یک نوع از انها فقط تبسمی بر لبها می نشاند و انبساط خاطری ایجاد میکند و پیام خاصی ندارد.

ب- نوع دیگر سخنان حکیمانه و پند اموز است، این طرز سخن برای تاثیر بخشی بیشتر در شنونده است و نمونه بارز ان، گلستان سعدی است:

یاد دارم که در ایام طفولیت متعبد بودمی و شب خیز و مولع زهد و پرهیز شبی در خدمت پدر رحمة الله علیه نشسته بودم و همه شب، دیده بر هم نبسته و مصحف عزیز بر کنار گرفته و طایفه ای گرد ما خفته پدر را گفتم از اینان یکی سر بر نمی‌دارد که دوگانه ای بگزارد چنان خواب غفلت برده اند که گویی نخفته اند که مرده اند گفت جان پدر تو نیز اگر بخفتی به از آن که در پوستین خلق افتی.

ج- نوع دیگر بازتاب دردهای اجتماعی ست و افریننده لبخندی ست نیشدار و توام با درد و تاسف، هدفش هم درمان درد است و جراحی ناهنجاری اجتماع. این همان طنز است که دیوان خواجه شیراز-حافظ شیرین سخن-دارای نمونه های متعالی این نوع سخنان گزنده و درد اور است:

بشارت بر به کوی می فروشان

که حافظ توبه از زهد ریا کرد

_________________

ناصحم گفت که جز غم چه هنر دارد عشق

گفتم ای خواجه عاقل هنری بهتر از این!

عاقل: نادان

_________________

واعظ شهر چو مهر ملک و شحنه گزید

من اگر مهر نگاری بگزینم چه شود

_________________

این تقوِیَم تمام که با شاهدان شهر

ناز و کرشمه بر سر منبر نمیکنم

و...

د- و متعالیترین نوع این دسته، لطایف قرانی میباشد که انهم غالبا یا همواره در قالب طنز بیان می شود: فبشرهم بعذاب الیم(ایه21 سوره ال عمران) انان را به عذابی دردناک بشارت بده. عذاب را که مژده نمیدن، این بشارت دادن نوعی دهن کجی و استهزاست منکران را(بفرمایید انچه خود خواسته بودید!!!)... . یا علی